Plecionkarstwo - Opis

Zawód koszykarz-plecionkarz:

 

 

Plecionkarstwo :

- kultywowanie starych tradycji rękodzieła ludowego,

- jedno z najstarszych rzemiosł wykonywanych przez człowieka,

- twórczość ludowa i rzemiosło artystyczne.

 

Plecionkarstwo

 

a)      Przepisy BHP warsztatu pracy plecionkarza

 

Każdy plecionkarz powinien zadbać o dobrze przystosowane miejsce pracy. Powinien mieć przestronne pomieszczenie oraz niezbędne przybory w miejscu pracy. Powinien przestrzegać przepisy kodeksu pracy oraz przepisy BHP ustanowione w danym zakładzie pracy.

 

b)      Opis warsztatu pracy plecionkarza – opis zawodu „koszykarz-plecionkarz”

 

Koszykarz wykonuje swoją pracę przeważnie w pozycji siedzącej, dlatego też musi mieć odpowiedni stołek – warsztat plecionkarski. Składa się on z krzesełka z oparciem odchylonego aby nie przemęczać kręgosłupa oraz stolika pochylonego do dołu aby móc dobrze wykonywać i widzieć powstający wyrób plecionkarski. Należy również zadbać o odpowiednie oświetlenie pomieszczenia oraz temperaturę około 20 stopni. W warsztacie powinien znajdować się również zbiornik z wodą w celu moczenia wikliny.

 

c)      Narzędzia, maszyny wykorzystywane do produkcji wyrobów plecionkarskich

 

Do podstawowych narzędzi plecionkarskich zaliczamy: miara – centymetr, sekatory, obcęgi, nożyce, noże, ubijaki, szpilarty, pilniki, piłki ręczne oraz mechaniczne. Wszystkie te narzędzie występują w róznych wielkościach w zależności od tego jaki w danej chwili wyrób się wykonuje.

 

d)     Surowce plecionkarskie używane do produkcji wyrobów

 

Najbardziej popularnym surowcem jest wiklina amerykanka gotowana okorowana oraz wiklina nieokorowana zielona świeża lub parzona, następnie w kolejności używa się wikliny amerykanki okorowanej na biało, wikliny amerykanki gotowanej okorowanej barwionej oraz taśmy liczkowej (powstaje ona przez rozdzielenie pręta wikliny na 2-3 części po długości).

 

e)      Rodzaje splotów plecionkarskich

 

Większość wyrobów wykonywanych jest na formach – dlatego później gotowe wyroby mają jednakowy kształt i wielkość. Najbardziej popularnym splotem jakiego się pospolicie nazywa to pełno pleciony lub ażurowy. Większość galanterii użytkowej czyli kosze zakupowe, kosze na bieliznę, fotele wyplata się slotem pełno plecionym. Natomiast tacki, gazetniki, abażury – czyli delikatniejsze wyroby wykonuje się splotem ażurowym. Jednak każdy jeden wyrób można połączyć obydwoma splotami.

 

f)       Wykończenie i uszlachetnienie wyrobów plecionkarskich

 

Powstałe wyroby można ozdobić dodatkowymi elementami materiałowymi lub skórzanymi. Można również zmienić kolor używając lakierów lub farb przeznaczonych do drewna. Gotowe wyroby przy użyciu takich dodatków uzyskują lepszą jakość i estetyczność, poprzez lakierowanie nadaje się wyrobom piękny połysk oraz poprawia trwałość użytkowania.

 

g)      Magazynowanie i transport wyrobów plecionkarskich

 

Wyroby gotowe powinny być przechowywane w temperaturze 18-20 stopni.

Pomieszczenia w których się znajdują powinny być przewiewne, aby na wyrobach nie powstawała wilgoć w postaci białego nalotu. Wyroby przed magazynowanie powinny być dobrze wysuszone, a magazyn należy zabezpieczyć przed szkodnikami.

 

3.  Wyplatanie wyrobów z wikliny

 

a)      Ogólne zasady wykonywania wyrobów z wikliny

 

Sposoby wykonywania różnych koszy są na ogół podobne, a różnice zależą od kształtów koszy oraz od rodzaju stosowanych splotów. Duży wpływ na wykonywanie wyrobu plecionkarskiego ma rodzaj i gatunek surowca użytego do produkcji a także precyzja wyplatania i stosowania splotów ozdobnych.

 

b)      Rodzaje wikliny przeznaczonej do wyplatania podczas zajęć:

 

      wiklina zielona świeża, wiklina okorowana gotowana, wiklina okorowana na biało, taśma liczkowa, kije okorowane, kije nieokorowane, wiklina barwiona. Surowiec do produkcji wyrobów musi być odpowiednio namoczony, aby był elastyczny podczas wyplatania.

 

c)      Wyplatanie tradycyjnych wzorów koszy z wikliny

 

-                dno okrągłe, dno owalne

-                kosze okrągłe, kosze owalne

Wzór: Proces wytwarzania koszy można podzielić na cztery etapy:

Pierwszy: wyplatanie dna kosza

Drugi: wyplatanie boków kosza

Trzeci: wyplatanie góry kosza – zakończenie

Czwarty: wykonanie uchwytów do kosza uszy lub pałąk oraz oczyszczanie kosza. Wyplatanie dna polega na opleceniu podstaw dna wikliną i nadaniu mu odpowiedniego kształtu. Rozróżnia się dna okrągłe, dna owalne, dna półokrągłe, dna prostokątne.

 

 

ZAWODY ZWIĄZANE Z PLECIONKARSTWEM:

Grupa: Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy

Obejmuje zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnego do uzyskiwania i obróbki surowców, wytwarzania i naprawy towarów.

-               Koszykarz – plecionkarz

-               Modelarz wyrobów plecionkarskich

-               Operator maszyn i urządzeń wikliniarskich

Dodatkowo:

-               Handlowiec

 

KOSZYKARZ – PLECIONKARZ

Wykonuje wyroby plecionkarskie z wikliny lub z wikliny łączonej z innymi surowcami plecionkarskimi lub konstrukcyjnymi (drewno, metal, tworzywa sztuczne), taki jak: meble, opakowania, kosze gospodarcze i galanteryjne, itp.

Do zadań zawodowych należy:

-               zorganizowanie i wyposażenie stanowiska pracy

-               przygotowanie surowca: gotowanie, korowanie, suszenie

-               wybór splotów do wyplatania wyrobów 

-               modelowanie wyrobów wikliniarskich oraz wykonywanie obręczy

-               połączenie części składowych lub wykonywanie konstrukcji nośnej i wyplecenie jej

-               ręczne lub mechaniczne wykonywanie taśm wiklinowych i owijanie nimi miejsc złączeń

-               wykonywanie części składowych wyrobu: dna, ścianek boków, zakończeń i uchwytów

-               oczyszczanie wyrobu

-               ozdabianie wyrobu: barwienie, lakierowanie

-               dekorowanie niektórych wyrobów przez dodawanie skóry, drewna, metalu lub innych surowców

-               suszenie i składowanie wyrobów

-               konserwacja narzędzi oraz usuwanie z nich drobnych uszkodzeń

-               zabezpieczenie surowca w każdej fazie produkcji przez zapleśnieniem, dokładne suszenie wyrobu

-               przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów ochrony przeciwpożarowej

 

MODELARZ WYROBÓW PLECIONKARSKICH:

Projektuje lub wykonuje wzory wyrobów plecionkarskich, proponuje i wprowadza zmiany do wyrobów już wytwarzanych.

Do zadań zawodowych należy:

-               projektowanie lub wykonywanie wzorów nowych wyrobów plecionkarskich

-               odtwarzanie z posiadanego wzorca – szkicu, rysunku technicznego, zdjęcia – modeli wyrobów plecionkarskich z różnych surowców, np. wikliny okorowanej i nieokorowanej, rotangu, puddingu, brzozy

-               projektowanie lub wykonywanie galanterii dekoracyjnej z surowców plecionkarskich do wyposażenia wnętrz o walorach artystycznych

-               komponowanie nowych, atrakcyjnych artystycznie zestawów wyrobów o różnym przeznaczeniu

-               dobór materiałów do nowych wzorców oraz odtworzeń, także dla krótkich serii ofertowych czy informacyjnych

-               wykonywanie form i szablonów z surowców plecionkarskich

-               wykonywanie, barwienie, lakierowanie i tapicerowanie egzemplarzy wzorcowych wyrobów plecionkarskich

-               obsługiwanie maszyn i urządzeń do obróbki drewna i wikliny, np. pilarek taśmowych i tarczowych, strugarek, szlifierek, wiertarek, pistoletów natryskowych czy zszywkowych

-               konserwowanie obsługiwanych maszyn i urządzeń, a także usuwanie ich drobnych uszkodzeń

-               ocena formy i jakości wykonywania wytwarzanych wzorów

-               przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów ochrony przeciwpożarowej

OPERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ WIKLINIARSKICH:

Zajmuje się pozyskiwaniem prętów wiklinowych oraz trzciny, gotuje pręty i kije wiklinowe, koruje i suszy wiklinę oraz wyroby gotowe, wykonuje płyty z drewna. Obsługuje, reguluje, konserwuje i naprawia maszyny i urządzenia wikliniarskie, takie jak: kosiarki, wiązarki, korowarki, suszarnie, matownice, wiertarki, piły, wyrzynarki itp.

Do zadań zawodowych należy:

-               pozyskiwanie prętów wiklinowych przy użyciu kosiarek, wiązarek, kombajnów

-               wycinanie przy użyciu piły tarczowej kijów wiklinowych oraz ich wiązanie

-               regenerowanie plantacji wikliny przy użyciu ogławiacza rolniczego

-               korowanie kijów wiklinowych na korowarkach typu walcowego i dyskowego

-               nadzorowanie gotowania wikliny

-               nadzorowanie suszenia wikliny oraz wyrobów gotowych

-               zakładanie i wymiana szpul z drutem w maszynach do produkcji mat

-               przeprowadzenie okresowej i bieżącej kontroli korowarek, kotłów do gotowania surowca, przyrządów do suszenia wikliny

-               konserwowanie i przeprowadzenie drobnych napraw sprzętu do wycinania i odbioru wikliny

-               przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów ochrony przeciwpożarowej

 

 

HANDLOWIEC:

Organizuje działalność handlową w zakładzie wytwórczym wyroby wiklinowe. Analizuje rynek pod względem oczekiwań i potrzeb klientów oraz ich zachowań na rynkowych. Bada możliwość wzrostu udziału firmy na rynku, wejścia na nowe rynki, w tym rynki zagraniczne.

Identyfikuje bariery występujące w handlu. Określa zasady i skuteczne formy marketingu. Prowadzi negocjacje z dostawcami i odbiorcami, mające na celu osiągnięcie jak najkorzystniejszych warunków materiałów i sprzedaży wyrobów gotowych oraz oferty pokazów wyplatania. Analizuje skuteczność i efektywność sieci dystrybucji wyrobów oraz koszty związane z działalnością firmy.

Do zadań zawodowych należy:

-               planowanie form sprzedaży 

-               opracowanie projektu oferty asortymentowej 

-               badanie rynku, w tym potrzeb i oczekiwań klientów

-               podejmowanie działań mających na celu pozyskanie nowych klientów i rynków zbytu oraz umacnianie już istniejącej bazy klientów

-               przygotowanie oraz zawieranie umów  handlowych

-               prowadzenie negocjacji z odbiorcami oraz dostawcami materiałów

-               dostosowanie ofert dla klientów hurtowych oraz klientów detalicznych

-               prowadzenie właściwej dokumentacji sprzedaży towarów (np. faktury, WZ)

-               analiza ponoszonych kosztów działalności

-               sprawowanie nadzoru i kontroli w zakresie przestrzegania prawa o ochronie konkurencji i konsumenta oraz o uczciwej konkurencji

 

KATALOG CECH PSYCHOFIZYCZNYCH DLA ZAWODU KOSZYKARZ-PLECIONKARZ:

 

Cechy psychofizyczne:

1     Koncentracja uwagi

 

2     Logiczne myślenie

 

3     Łatwość wypowiadania się

 

4     Podzielność uwagi

 

5     Przewidywanie skutków i planowanie

 

6     Równowaga emocjonalna

 

7     Samodzielność

 

8     Umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji

 

9     Wyobraźnia i myślenie twórcze

 

10 Zainteresowania techniczne

 

11 Zdolności kierownicze

 

12 Zdolność koncentracji uwagi

 

13 Zdolność skupienia

 

14 Zdolność współdziałania

 

1     Dokładność

 

2     Gotowość do pracy w uciążliwych warunkach

 

3     Gotowość niesienia pomocy w nagłych wypadkach

 

4     Łatwość przerzucania się z jednej czynności na drugą

 

5     Obiektywizm i tolerancja

 

6     Odporność emocjonalna

 

7     Odpowiedzialność

 

8     Opanowanie

 

9     Potrzeba samodoskonalenia

 

10 Rozróżnianie barw

 

11 Równowaga emocjonalna

 

12 Samokontrola

 

13 Spostrzegawczość

 

14 Umiejętności kierownicze

 

15 Umiejętność podejmowania szybkich i trafnych decyzji

 

16 Umiejętność współdziałania

 

17 Umiejętność wypowiadania własnych opinii

 

18 Wytrwałość i cierpliwość

 

19 Zamiłowanie do dokładności, ładu i porządku

 

20 Zdolność improwizacji

 

21 Znajomość własnych możliwości i ograniczeń

 

1       Czucie dotykowe

 

2       Koordynacja wzrokowo-ruchowa

 

3       Odwaga

 

4       Ostrość wzroku

 

5       Rozróżnianie barw

 

6       Dobry słuch

 

7       Spostrzegawczość

 

8       Szybki refleks

 

9       Zręczność rąk i palców

 

 

Organizacja pracy w zespole:

Mistrz:

1)       planuje i nadzoruje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;

2)       dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;

3)       kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;

4)       ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;

5)       wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;

6)       komunikuje się ze współpracownikami;

7)       określa cele nauczania w procesie praktycznej nauki zawodu;

8)           zna kryteria doboru metod nauczania;

9)           zna zasady nauczania oraz kontroli i oceny pracy ucznia i pracowników;

10)       stosuje odpowiednie środki dydaktyczne w procesie  pracy i nauczania.